Radyoaktif Paratoner Nedir ve Etkileri
Radyoaktif Paratonerler Radyum kaynaklı üretilmiştir.Alternatif tekniklerle karşılaştırıldığında net bir fayda sağlamayan radyoaktif kaynaklı paratonerler de kullanılan radyasyon kaynaklarının oldukça yaygın kullanımları nedeni ile gereksiz olarak radyoaktif madde birikiminin engellenmesi, söz konusu paratonerlerin deprem, şiddetli rüzgar, yağışlar ve yangın ile zarar görmesi, düşmesi, kaybolması, çalınması ve uzun kullanım yılları içerisinde kullanıcıların değişmesi ve bilgisi olmayan kişilerin ellerine kolayca geçmesi gibi nedenlerle, çevre ve insan sağlığı açısından potansiyel riskler gözününe alınarak radyoaktif madde ithalatının ve üretimin durdurulması ülkemiz ve insan sağlığı açısından önem arz etmektedir.
Radyoaktif Paratoner Nedir ve Etkileri
Yasaklanan radyoaktif paratonerlerin yerini aktif paratonerler aldı. Aktif paratoner çeşitleri iki tanedir.
A – Franklin France Paratoner
Franklin France aktif paratonerin üstün oluşu, özellikleri yönündendir. Doğada var olan doğal madenlerden piezoelektrik kristali ile üretilmektedir. Piezoelktrik kristalleri yıldırım boşalmalarından etkilenmedikleri gibi bakımda istemezler. Yıldırımın pozitif ve negatif boşalmasına karşı korunurlar. Testleri montajlı yada montajsız yapılır. Özelliği bakımından yağmur ve elektrik boşalmalarından etkilenmez ve böylelikle bozulmazlar. Tasarımları Atom Enerjisi Kurumu tarafından yapılmıştır. Bu kurumdan da patenti vardır. 25 yıllık çalışma ve paslanmama teminatı vardır.
B – Elektrostatik Aktif Paratoner
Bu paratonerlerin türleri ve şekilleri değişiktir. Ülkelerinin ISO standartlarına göre 25 yıl teminatları vardır. Etkili bir koruma alanı meydana getirerek yıldırımdan korunmayı sağlarlar. Değişik yapılış teknikleri olan aktif paratonerlerin, etkili bir koruma alanları vardır.
Faraday Kafesi Nedir Ve Etkileri
İletken teller ile ağ biçiminde kaplanmış ve topraklanmış her kafesle bu koruma gerçekleştirilebilir. Ağ gözü sıklığı ve topraklama kalitesi korumayı arttırır. Dışarıdaki elektrik alan içeri etki edemez, mesela yıldırımlar gibi statik elektrik boşalmaları iletkenlerden geçer ve içeri sıçramaz. Dış elektrik alanlar da içeri etki edemez. Kafes ağ gözü biçiminde yapılmış ise ağ gözleri ne kadar dar tutulursa o kadar iyi koruma sağlar ve benzer şekilde dış elektromanyetik alanları da dışarıdan içeriye ve içeriden dışarıya geçirmez. Daha dar ağ gözleri ile daha yüksek frekans elektromanyetik dalgalara karşı geçirmezlik sağlanabilir. Geniş ağ gözleri daha dalga boylu (diğer bir deyişle daha düşük frekanslı) radyo dalgalarına karşı geçirmezlik sağlar. Kafesin işlerliği için iletkenlerin iyi topraklanmış olması gerekir.
Yanıcı patlayıcı maddelerin depolandığı binalarda
Bu tip binaların dışı kafes şeklinde kaplanır. Binanın dışındaki yüksek noktalara sivri uçlu metaller yerleştirilir. Bütün iletkenler ve sivri metaller( yıldırım yakalama uçları) birbiriyle bağlanır ve topraklanır.
Radyo frekans yayan cihazlarda
Bu tip cihazların konduğu kabinler cihaz çevreye parazit radyo sinyalleri yaymasın diye dış metal kılıfından topraklanır.
Telsizle haberleşmenin yapıldığı binalarda
Bina içindeki telsiz haberleşme sinyallerinin dışarıya sızmasını ve dinlenmesini önlemek için bina dışına Faraday kafesi inşa edilir. Binada telsiz haberleşme yapılmasa bile, CRT monitörler görüntüyü zayıf bir radyo dalgası olarak yaydığı için uzaktaki bir monitördeki görüntüyü sinyali yakalayıp kuvvetlendirerek tekrar oluşturmak mümkündür. Binalarda tavan da demir lamalar ile örülmüş hatıl olarak yapılmıştır, duvarlarda bu şekilde demirler olmadığı için baz istasyonları binaların üzerinde sağlık açısından büyük bir tehlike arz etmektedir.
Elektronik kartlarda bulunan radyo frekans modüllerde
Radyo-televizyon tuneri, GSM alıcı verici devreleri gibi radyo frekans amaçlı modüller veya elektronik devre bölümleri, sac bir kapakla kapatılıp topraklayarak elektronik karta ve çalıştığı ortama bozucu sinyaller yayması engellenir. EMC (Elektromanyetik Uyumluluk) yönetmeliğine göre bu tip önlemleri almak mecburidir. Elektrikli cihazların gerek radyo sinyali olarak gerekse iletken hatlar üzerinden parazitler yaymasına müsaade edilmez.
